Patlamadan Korunma Dokümanı

Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD), işyerlerinde patlayıcı ortam oluşabilecek alanlarda çalışanların güvenliğini sağlamak için hazırlanan zorunlu bir dokümandır.

Bu doküman, Türkiye’de “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” (30.04.2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete) kapsamında hazırlanır ve şu amaçları taşır:

Patlamadan Korunma Dokümanının Amacı

• Patlayıcı ortamların oluşmasını önlemek veya en aza indirmek

• Patlayıcı ortam oluştuğunda tutuşturucu kaynakları ortadan kaldırmak

• Patlamanın olası etkilerini sınırlandırmak

• Çalışanların ve tesisin güvenliğini sağlamak

Kimler Hazırlamak Zorunda?

Patlayıcı gaz, buhar, sis veya toz oluşma ihtimali olan işyerleri PKD hazırlamak zorundadır.
Örneğin:

• Akaryakıt istasyonları

• Kimya, boya, ilaç fabrikaları

• Tahıl, un, yem, şeker üretim tesisleri (toz patlaması riski olan yerler)

• Boya/çözücü kullanılan imalathaneler

• LPG, doğal gaz, biyogaz tesisleri

PKD’nin İçeriği

PKD genellikle şu başlıklardan oluşur:

1. Risk Analizi

   • Patlayıcı ortamların olası kaynakları

   • Patlamaya yol açabilecek tutuşturucu kaynaklar

   • Patlamanın etkileri

2. Alan Sınıflandırması (Ex-Proof Zonlama)

   • Zone 0, Zone 1, Zone 2 (Gaz ve Buhar Ortamları)

   • Zone 20, Zone 21, Zone 22 (Toz Ortamları)

3. Teknik Önlemler

   • Havalandırma, ekipman seçimi (ATEX uygunluk)

   • Elektrik ve mekanik sistemlerde patlama güvenliği

4. Organizasyonsal Önlemler

   • Çalışan eğitimi

   • Acil durum planları

   • Çalışma izin prosedürleri

5. Ekipman ve Koruyucu Sistemlerin Listesi

   • Patlamaya karşı dayanıklı ekipmanlar

   • Kullanılan dedektör, alarm, söndürme sistemleri

Hazırlama ve Güncelleme

• Doküman, işyeri tehlike sınıfına göre İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi koordinasyonunda hazırlanır.

• Önemli bir değişiklik olduğunda (ekipman değişimi, proses değişikliği, kapasite artışı vb.) güncellenmelidir.

• Denetimlerde Çalışma Bakanlığı ve/veya SGK müfettişleri tarafından istenir.